قهوه لیبریکا یا قهوه لاباریکا (Liberica coffee) نوعی قهوه کم‌تر شناخته‌شده است که دارای طعم منحصر‌به‌فردی بوده و تنها در مناطق خاصی از جهان رشد می‌کند. در این مقاله به بررسی ویژگی‌های منحصربهفرد قهوه لیبریکا، محل کشت و طعم آن می‌پردازیم. اگر به قهوه علاقه دارید و یا صرفا می‌خواهید اطلاعاتی را درباره این نوع قهوه به‌دست بیاورید، این مقاله برای شما نگاشته شده است.
قهوه لیبریکا چیست؟
قهوه لیبریکا نوعی دانه قهوه است که از گیاه Coffea liberica که بومی غرب آفریقا است، به‌دست می‌آید. این دانه به دلیل اندازه بزرگ و طعم منحصربه‌فردش شناخته شده که اغلب به‌عنوان طعمی قوی و دودی با نت‌های چوبی و گلی توصیف می‌شود. قهوه لاباریکا نسبت به انواع دیگر قهوه مانند عربیکا و روبوستا کم‌تر رایج است، اما به دلیل طعم متمایز و پتانسیل ایجاد ترکیبات پیچیده و جالب، در بین علاقه‌مندان به قهوه محبوبیت پیدا کرده است.
دانه این قهوه معمولاً در مناطقی با آب و هوای گرم رشد می‌کند و قبل از برشته‌شدن با دست برداشت می‌شود تا طعم آن حفظ شود. به‌طور کلی، قهوه لیبریکا یک جایگزین منحصربهفرد و خوش طعم برای انواع رایج‌تر قهوه است.
تاریخچه پیدایش قهوه لیبریکا
قهوه لاباریکا دارای تاریخچه غنی است. این گیاه، بومی مناطق گرمسیری غرب و مرکز آفریقا است و در دهه 1870 به غنا، لیبریا و سیرالئون صادر شد. با این حال تاریخچه آن در کشت و تجاری‌سازی به اوایل دهه 1800 برمی‌گردد؛ اما از اواخر دهه 1870 به بعد، به‌عنوان جایگزینی برای قهوه عربیکا در آسیای جنوبی (به‌ویژه در سریلانکا) و آسیای جنوب شرقی که در آن زمان در معرض شیوع نوعی آفت برگ قهوه (coffee leaf rust) بودند، به شهرت رسید.
در اواخر قرن نوزدهم، بین سال‌های 1880 تا 1900، لیبریکا در کنار عربیکا به‌عنوان گونه اصلی قهوه در تجارت جهانی قرار داشت. در طول دو دهه آخر قرن نوزدهم، منطقه زیر کشت این نوع قهوه به‌میزان قابل توجهی گسترش یافت و در سراسر کمربند استوایی کم‌ارتفاع جهان، از جمله در آمریکای جنوبی، کاشته شد. جزایر کارائیب، آفریقا، جزایر اقیانوس هند (از جمله در ماداگاسکار و سیشل)، آسیا (از جمله در هند، مالزی و جاوه) و استرالیا نیز محلی برای کشت این قهوه شدند. در حال حاضر، اگرچه قهوه لیبریکا نتوانسته جای عربیکا را بگیرد؛ اما همچنان محبوب و پر فروش است.
خصوصیات و ویژگی های قهوه لیبریکا
درخت قهوه لاباریکا، قوی و پرمحصول است و میوه‌های آن پس از رسیدن روی درخت باقی می‌ماندند (به‌جای اینکه به زمین بیفتند و بنابراین امکان برداشت هم‌زمان همه میوه‌ها وجود دارد). این درخت برخلاف درخت قهوه عربیکا دارای میوه‌ها و دانه‌های درشت بوده و نسبت به انواع آفات مقاوم است. همچنین توانایی رشد آن در مکان‌های گرم و پست (ارتفاع 1000 متر) سبب می‌شود که این گیاه را بتوان در مناطق مختلفی کاشت. درخت لیبریکا تا ارتفاع 5 تا 11 متر رشد می‌کند، برگ‌های آن ضخیم و همچنین میوه‌های آن درشت (به‌اندازه گردو) هستند. دانه‌های لیبریکا هم بسیار بزرگ می‌شوند (تا 20 × 12 میلی‌متر).
همه این عوامل سبب می‌شود که این نوع قهوه یک گزینه خوب و محبوب برای کشت و تجارت در نظر گرفته شود.
میزان کافئین قهوه لیبریکا چقدر است؟
محتوای کافئین در قهوه لیبریکا بسته به عواملی مانند اندازه دانه، سطح برشته‌کردن و روش دم‌کردن می‌تواند متفاوت باشد. با این حال، به‌طور کلی، قهوه لاباریکا دارای محتوای کافئین مشابه یا کمی بیشتر از قهوه عربیکا است، اما کم‌تر از قهوه روبوستا.
عربیکا معمولاً حاوی حدود 70 تا 140 میلی‌گرم کافئین در هر فنجان 8 اونسی است، در حالی که کافئین روبوستا می‌تواند بین 100 تا 200 میلی‌گرم در هر فنجان باشد. لازم به ذکر است که سطوح کافئین می تواند تحت تأثیر عواملی مانند منطقه کشت و شرایط خاص رشد نیز قرار گیرد.
قهوه لیبریکا چه طعمی می‌دهد؟
طعم کلی قهوه لیبریکا با عربیکا و روبوستا متمایز است. طعم آن اغلب به‌عنوان «میوه‌ای» یا حتی گاهی چوبی توصیف می‌شود. به‌طور کلی، قهوه لاباریکا به خاطر طعم تند و قوی خود شناخته شده که با نت‌های دودی و چوبی همراه با ته طعم‌های میوه‌ای یا فلورال مشخص می‌شود.
روش دم‌آوری قهوه لیبریکا
قهوه لاباریکا را می‌توان با استفاده از روش‌های مختلفی مانند انواع قهوه دم کرد. در اینجا یک راهنمای ساده برای دم‌کردن قهوه لیبریکا آورده شده است:
- اندازه آسیاب: برای اکثر روش‌های دم‌آوری، دانه‌های قهوه به‌شکل درشت تا متوسط آسیاب می‌شوند تا طعم آن‌ها به‌میزان مناسبی استخراج شود.
- دستگاه قهوه‌ساز: قهوه لاباریکا را می‌توان با استفاده از دستگاه‌هایی مانند قهوه‌ساز قطره‌ای، فرنچ پرس، پور-اور یا دستگاه اسپرسو ساز دم کرد. با این حال با توجه به اینکه اسیدیته قهوه لیبریکا کم‌تر است، استفاده از روش‌هایی مانند فرنچ پرس و پور-اور که اجازه می‌دهند طعم به‌طور کامل استخراج شود، بهتر است.
- دمای آب: دمای ایده‌آل آب برای دم‌کردن لیبریکا معمولا بین 195 درجه فارنهایت تا 205 درجه فارنهایت (90 درجه سانتی‌گراد تا 96 درجه سانتی‌گراد) است. با این حال ممکن است دمای آب براساس نوع روش دم‌کردن متفاوت باشد. نکته مهم این است که دمای آب نباید بالای نقطه جوش باشد؛ در این صورت قهوه، طعم سوخته پیدا می‌کند.
- نسبت قهوه به آب: نسبت قهوه به آب می‌تواند براساس سلیقه افراد مختلف متفاوت باشد. اما یک نسبت معمول حدود 1 تا 2 قاشق غذاخوری قهوه لیبریکا آسیاب شده در هر 6 اونس آب است.
پیشنهاد قهوه هیپو به شما
قهوه 70% روبوستا 30% عربیکا (سناتور)
تومان140.000 – تومان525.000
قهوه 100% روبوستا (هیولا هیپو)
تومان130.000 – تومان470.000
قهوه 70% عربیکا 30% روبوستا (نایت کافی هیپو)
تومان195.000 – تومان735.000
قهوه 70% روبوستا 30% عربیکا (سوپر کافی هیپو)
تومان168.000 – تومان635.000
قهوه 60% روبوستا 40% عربیکا (رد کافی هیپو)
تومان180.000 – تومان670.000
قهوه 50% روبوستا 50% عربیکا (بالانس کافی هیپو)
تومان170.000 – تومان630.000
قهوه 60% عربیکا 40% روبوستا (باریستا کافی هیپو)
تومان180.000 – تومان597.000
قهوه 100% عربیکا (آروما کافی هیپو)
تومان210.000 – تومان840.000
تفاوت قهوه لیبریکا با سایر قهوه ها چیست؟
تفاوت بین قهوه لاباریکا و سایر انواع دان قهوه، یعنی عربیکا و روبوستا، از جنبه‌های مختلف قابل بررسی است:
- پروفایل طعم: قهوه لیبریکا دارای مشخصات طعمی متمایز است که آن را از عربیکا و روبوستا متمایز می‌کند. عربیکا به‌خاطر نت‌های طعمی ظریف و متنوعش شناخته می‌شود و روبوستا طعمی قوی‌تر و تلخ‌تر با ته‌مزه خاکی و آجیلی دارد. اما قهوه لاباریکا طعمی تند و قوی دارد که با نت دودی مشخص می‌شود؛ نت‌های چوبی و گاهی میوه‌ای یا گلی هم در آن رایج است. علاوه‌بر این، طعم لیبریکا در مقایسه با عربیکا کم‌تر اسیدی است.
- اندازه و شکل دانه‌ها: یکی از مشهودترین تفاوت‌های بصری، اندازه و شکل دانه‌های قهوه است. دانه‌های لیبریکا در مقایسه با دانه‌های نسبتا کوچک و متقارن‌تر عربیکا و روبوستا به‌طور مشخص بزرگ‌تر و نامنظم‌تر هستند.
- شرایط رشد: قهوه لاباریکا در ارتفاعات پایین‌تر و آب و هوای گرم‌تر در مقایسه با عربیکا رشد می‌کند. از طرف دیگر، روبوستا به دلیل انعطاف‌پذیری خود در برابر شرایط سخت محیطی شناخته شده است و معمولاً در مناطق گرمسیری رشد می‌کند.
- محتوای کافئین: قهوه لاباریکا به‌طور کلی بین سطوح کافئین عربیکا و روبوستا قرار می‌گیرد.
- تولید و مصرف جهانی: قهوه عربیکا اکثریت تولید جهانی قهوه را به خود اختصاص داده است. روبوستا به دلیل طعم قوی و محتوای کافئین بالاتر، عمدتاً در ترکیب قهوه اسپرسو و قهوه فوری استفاده می‌شود. در مقابل، قهوه لیبریکا بخش بسیار کوچک‌تری از بازار جهانی قهوه را به خود اختصاص می‌دهد.
محل کشت قهوه لیبریکا کجاست؟
قهوه لاباریکا عمدتاً در مناطق گرمسیری با آب و هوای گرم و بارندگی کافی رشد می‌کند. این قهوه هنوز در بخش‌هایی از غرب آفریقا از جمله لیبریا، ساحل عاج و سیرالئون کشت می‌شود. علاوه‌بر این، در مناطق جنوب شرقی آسیا، به‌ویژه در فیلیپین و مالزی نیز رشد می‌کند.
علی‌رغم حضور محدود جهانی آن در مقایسه با عربیکا و روبوستا، قهوه لیبریکا به دلیل طعم منحصربهفرد و اهمیت فرهنگی خود در مناطق رشد سنتی آن و در سراسر جهان ارزشمند است.
منابع: